Đã đến lúc xây dựng tiêu chuẩn thiết kế bãi đỗ xe tự động theo TCVN

Sự phát triển nhanh chóng của đô thị hóa và gia tăng số lượng phương tiện giao thông đã tạo ra áp lực lớn về nhu cầu đỗ xe tại các thành phố. Trong bối cảnh đó, bãi đỗ xe tự động đã trở thành một giải pháp hiệu quả, giúp tối ưu hóa không gian và nâng cao hiệu quả quản lý. Tuy nhiên, để đảm bảo tính đồng bộ và hiệu quả, việc xây dựng các tiêu chuẩn thiết kế bãi đỗ xe tự động là vô cùng cần thiết.

Sự cần thiết của việc xây dựng tiêu chuẩn thiết kế bãi đỗ xe tự động 

Việc xây dựng tiêu chuẩn cho hệ thống đỗ xe tự động là một yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh phát triển đô thị thông minh hiện nay. Tiêu chuẩn hóa sẽ giải quyết nhiều vấn đề quan trọng trong quá trình thiết kế, vận hành và quản lý hệ thống.

Trước hết, tiêu chuẩn hóa đảm bảo tính đồng bộ và khả năng tích hợp giữa các hệ thống đỗ xe tự động, tạo điều kiện cho việc mở rộng và kết nối với các hệ thống giao thông minh khác. Điều này giúp tối ưu hóa việc quản lý và vận hành toàn bộ hệ thống giao thông đô thị.

Tiêu chuẩn hóa thiết lập các yêu cầu cụ thể về bảo vệ dữ liệu người dùng, an toàn vận hành thiết bị và phòng chống các mối đe dọa từ bên ngoài. Đồng thời, các tiêu chuẩn kỹ thuật còn đảm bảo hiệu suất hoạt động ổn định và độ tin cậy cao của hệ thống, tăng sự phát triển bền vững của hệ thống trong lâu dài.

Các tiêu chuẩn thiết kế bãi đỗ xe tự động 

Tiêu chuẩn về vị trí và quy hoạch

Yêu Cầu Về Địa Điểm Xây Dựng

Địa điểm xây dựng bãi đỗ xe tự động cần đáp ứng các yêu cầu khắt khe về địa chất công trình. Nền đất phải có khả năng chịu tải tối thiểu 300kPa và độ lún cho phép không quá 2cm. Điều kiện địa hình cần tương đối bằng phẳng với độ dốc không quá 2%. Vị trí xây dựng phải phù hợp với quy hoạch đô thị và nằm trong bán kính phục vụ hợp lý, thường từ 200-500m tùy theo khu vực.

Khoảng Cách An Toàn Với Công Trình Lân Cận

Để đảm bảo an toàn trong quá trình vận hành, bãi đỗ xe tự động cần duy trì khoảng cách thích hợp với các công trình xung quanh. Khoảng lùi tối thiểu thường từ 4-8m tùy theo chiều cao công trình. Đặc biệt với các công trình công cộng như trường học hay bệnh viện, khoảng cách này có thể lên đến 10-15m. Yêu cầu về phòng cháy chữa cháy cũng đòi hỏi đường tiếp cận rộng tối thiểu 4m cho xe cứu hỏa.

Khả Năng Tiếp Cận và Kết Nối Giao Thông

Kết nối giao thông là yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả hoạt động của bãi đỗ xe. Đường tiếp cận cần đảm bảo chiều rộng tối thiểu 3.5m cho một làn xe và 7m cho hai làn xe. Vị trí kết nối với đường chính không nên quá xa, lý tưởng trong khoảng 50-200m. Khu vực chờ xe cần có diện tích đủ lớn, tối thiểu 15m chiều dài và 6m chiều rộng để tránh ùn tắc.

Tiêu chuẩn về kết cấu và kiến trúc

Yêu cầu về không gian và kích thước

Công suất thiết kế của bãi đỗ xe tự động phải phù hợp với nhu cầu thực tế. Thời gian xử lý mỗi xe không nên vượt quá 180 giây, với khả năng phục vụ tối thiểu 15-30 xe/giờ trong giờ cao điểm. Tùy theo diện tích, mật độ có thể đạt từ 40-60 xe/1000m². Quy mô được phân loại thành ba cấp: nhỏ (dưới 50 xe), trung bình (50-200 xe) và lớn (trên 200 xe). Thiết kế cần dự trữ khả năng mở rộng khoảng 20-30% để đáp ứng nhu cầu tương lai.

Đọc thêm: Hệ thống đỗ xe thông minh dạng tháp mini

Hệ thống móng và chống rung

Đảm bảo khả năng chịu tải của toàn bộ hệ thống

Thiết kế chống rung, chống sụt lún

Xử lý nền đất phù hợp với địa chất

Tính toán áp lực nền cho các thiết bị nâng hạ

Đảm bảo độ ổn định lâu dài

Tiêu chuẩn thiết kế bãi đỗ xe tự động về hệ thống cơ khí

Thiết bị nâng hạ và xe tự hành

Đảm bảo an toàn cho xe tự hành (AGV) trong môi trường công nghiệp đòi hỏi phải tuân thủ các tiêu chuẩn như ISO 3691-4, trong đó phác thảo các biện pháp an toàn cần thiết như phát hiện nhân viên, kiểm soát tốc độ và hệ thống phanh để giảm thiểu rủi ro

Yêu cầu về độ bền và tuổi thọ thiết bị 

Chất liệu cao cấp: Sử dụng các loại vật liệu có khả năng chịu mài mòn, ăn mòn cao như kết cấu thép không gỉ, hợp kim nhôm. Các vật liệu này cần có khả năng chịu được tác động của môi trường khắc nghiệt như nhiệt độ cao, độ ẩm, hóa chất.

Thiết kế các bộ phận cơ khí phải hợp lý, gia công chính xác, đảm bảo độ khít sát, giảm thiểu ma sát, phân bố lực đều để tránh quá tải.

Thực hiện kiểm tra chất lượng nghiêm ngặt trong quá trình sản xuất và lắp đặt.

Áp dụng các tiêu chuẩn kiểm soát chất lượng quốc tế như ISO 9001.

Tiêu chuẩn bảo trì, bảo dưỡng

Để đảm bảo thiết bị luôn hoạt động ổn định và kéo dài tuổi thọ, cần có một kế hoạch bảo trì, bảo dưỡng cụ thể và khoa học.

Lập kế hoạch bảo trì định kỳ cho từng thiết bị, bao gồm kiểm tra, vệ sinh, bôi trơn, thay thế các bộ phận hao mòn.

Tiêu chuẩn về hệ thống điện

Hệ thống cấp điện chính và dự phòng

Công suất thiết kế phải dựa trên tổng phụ tải của các thiết bị như động cơ nâng/hạ, hệ thống điều khiển, chiếu sáng và thông gió. Tủ điện phân phối phải được lắp đặt trong phòng kỹ thuật riêng biệt, có khóa an toàn và chỉ nhân viên được phép mới được tiếp cận.

Hệ thống dây dẫn phải sử dụng cáp chống cháy, đi trong ống kỹ thuật riêng và được phân tách với các hệ thống khác. Các thiết bị đóng cắt và bảo vệ như CB, MCCB, ACB phải được lựa chọn phù hợp với dòng điện định mức và khả năng cắt ngắn mạch.

Chiếu sáng và thông gió

Chiếu sáng trong bãi đỗ xe được thiết kế với đèn LED tiết kiệm năng lượng. Độ rọi trung bình phải đạt 150-200 lux cho khu vực di chuyển và 75-100 lux cho khu vực đỗ xe. Chiếu sáng được chia thành nhiều khu vực điều khiển độc lập.

Hệ thống điều khiển tự động

Trung tâm điều khiển sử dụng PLC công nghiệp có độ tin cậy cao, tích hợp các module I/O để giám sát và điều khiển. Giao diện người-máy HMI được thiết kế trực quan, dễ sử dụng, hiển thị đầy đủ thông tin vận hành.

Mạng truyền thông công nghiệp sử dụng protocol Modbus TCP/IP hoặc Ethernet/IP để kết nối các thiết bị. Hệ thống SCADA giám sát toàn bộ quá trình, lưu trữ dữ liệu và cảnh báo sự cố.

Tiêu chuẩn về hệ thống điều khiển và phần mềm

Yêu cầu về giao diện người dùng 

Bộ điều khiển logic lập trình (PLC):  thường được sử dụng để đồng bộ hóa luồng đầu vào từ các cảm biến và sự kiện (vật lý) với luồng đầu ra tới bộ truyền động và sự kiện. 

Giao diện người dùng của hệ thống đỗ xe thông minh được thiết kế tuân theo tiêu chuẩn ISO 9241-210:2019 về tương tác người-máy và WCAG 2.1 về khả năng truy cập web. Hệ thống phải đảm bảo tính thân thiện và dễ sử dụng thông qua thiết kế responsive, tương thích với mọi thiết bị từ điện thoại di động đến máy tính để bàn. Giao diện hỗ trợ đa ngôn ngữ, tối thiểu bao gồm tiếng Việt và tiếng Anh/Trung, với khả năng mở rộng thêm các ngôn ngữ khác trong tương lai. 

Về mặt hiển thị thông tin, giao diện cần cung cấp sơ đồ trực quan của bãi đỗ xe với các vị trí được đánh dấu màu sắc rõ ràng thể hiện trạng thái (trống/đã đỗ). Người dùng có thể dễ dàng theo dõi thông tin thời gian thực về số lượng chỗ trống, giá cả, và các thông báo quan trọng. Đặc biệt, hệ thống phải đảm bảo khả năng truy cập cho người khuyết tật thông qua việc tích hợp công nghệ đọc màn hình và thiết kế có độ tương phản phù hợp.

Hệ thống quản lý và giám sát

Tuân thủ tiêu chuẩn ISO/IEC 27001:2013 và ITIL v4, hệ thống quản lý và giám sát đóng vai trò trung tâm trong việc vận hành bãi đỗ xe thông minh. Toàn bộ dữ liệu xe ra vào, thời gian đỗ xe, và các giao dịch thanh toán được ghi nhận và lưu trữ một cách có hệ thống. 

Hệ thống thực hiện sao lưu tự động hàng ngày và duy trì khả năng lưu trữ lịch sử trong thời gian tối thiểu 5 năm. Các công cụ báo cáo và phân tích được tích hợp sẵn, cho phép người quản lý theo dõi các chỉ số quan trọng như công suất sử dụng, doanh thu, và các mẫu hình đỗ xe theo thời gian thực.

Bảo mật thông tin

Hệ thống đỗ xe thông minh áp dụng các tiêu chuẩn bảo mật nghiêm ngặt theo khung NIST Cybersecurity Framework và PCI DSS. Mọi dữ liệu người dùng được bảo vệ thông qua mã hóa đầu cuối sử dụng giao thức TLS 1.3 cho truyền tải và AES-256 cho lưu trữ. Việc xác thực người dùng được thực hiện qua nhiều lớp, bao gồm xác thực đa yếu tố và kiểm soát truy cập 

Các biện pháp bảo mật được định kỳ đánh giá và cập nhật để đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn mới nhất về bảo vệ dữ liệu cá nhân, đặc biệt là các quy định của GDPR.

Khả năng tích hợp và mở rộng

Theo tiêu chuẩn ISO/IEC 25010:2011, hệ thống sử dụng kiến trúc microservices hiện đại, cho phép tích hợp dễ dàng với các hệ thống bên ngoài và khả năng mở rộng linh hoạt. API của hệ thống tuân theo chuẩn OpenAPI Specification 3.0, cung cấp khả năng tích hợp với các hệ thống thanh toán điện tử, bản đồ số, và nhận diện biển số xe.

Hệ thống phải được thiết kế để dễ dàng thêm mới các bãi đỗ xe, tăng số lượng người dùng, và bổ sung tính năng mới.

Tiêu chuẩn về an toàn 

An toàn cho người sử dụng

• Hệ thống chiếu sáng: ≥ 200 lux
• Camera giám sát 24/7
• Biển báo hướng dẫn rõ ràng
• Vạch kẻ an toàn và giới hạn
• Thẻ từ hoặc nút  cho người dùng
• Kiểm soát truy cập theo phân quyền

An toàn cho phương tiện

• Cảm biến kích thước xe, vật cản: phát hiện chiều dài/cao xe vượt quá tiêu chuẩn tối đa, người hoặc phương tiện vô tình vào trong khu vực.
• Đệm bảo vệ trên băng chuyền: thanh chắn xe ngăn chặn không cho xe rơi xuống

Xem thêm : Quy trình vận hành bãi đỗ xe thông 

• Màn hình cảm ứng thông báo lỗi: cảnh báo nhiệt độ cao, phát hiện rò rỉ dầu/nước,…

An toàn phòng cháy chữa cháy, hệ thống, vật liệu, ứng phó khẩn cấp 

• Việc tuân thủ Tiêu chuẩn Úc AS 5124 hoặc tiêu chuẩn tương đương Châu Âu là rất cần thiết để xem xét về mặt an toàn cho lính cứu hỏa. Tiêu chuẩn này bao gồm danh sách các mối nguy hiểm như cơ học, điện, nhiệt và tiếng ồn và cần được đọc kèm với hướng dẫn này. 
• Tất cả các tòa nhà có AVPS đều phải được trang bị hệ thống phun nước chữa cháy tự động, tuân thủ AS2118
• Đầu vòi phun nước phải được bố trí ở mức trần nhà và được thiết kế theo OH2.
• Ngoài các vòi phun nước được cung cấp ở trên, các đầu vòi phun nước bổ sung phải được tích hợp trong các khoang chứa xe (bao gồm cả hố).
• Thiết kế của các vòi phun nước bổ sung này phải dựa trên tối thiểu tám đầu vòi phun nước hoạt động.
• Tám đầu vòi phun nước này xả đồng thời với các vòi phun nước trên trần nhà OH2. Do đó, đề xuất tổng cộng tối thiểu 20 đầu vòi phun nước xả đồng thời.
• Các vòi phun nước được tích hợp trong các khoang chứa phải được bố trí sao cho mọi góc của mỗi không gian/khoang chứa xe đều được bao phủ. Các đầu phun nước này cũng phải được đặt ở độ cao không bị che chắn hoặc cản trở quá nhiều bởi chính phương tiện.

Tiêu chuẩn về môi trường

Tiếng ồn và độ rung

Đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về tiếng ồn QCVN 26:2010/BTNMT. Điển hình bãi đỗ xe tự động dạng xếp làn có độ ồn chỉ 60-65dB, thấp hơn mức tối đa 70dB 

Khí thải và thông gió

Hệ thống thoát khói/thông gió tự nhiên cũng cần được cung cấp ở mức cao nhất và/hoặc dọc theo mặt tiền của hệ thống lưu trữ xe. Cần có hệ thống thông gió để đảm bảo duy trì tầm nhìn trong trường hợp hỏa hoạn. Ưu tiên thông gió tự nhiên vì nó cũng có thể được sử dụng để chữa cháy từ bên ngoài tòa nhà tùy thuộc vào lối vào công trường. 

Thông gió tự nhiên nên khuyến khích các thiết kế có luồng khí chéo trên các bức tường đối diện của khoang chứa xe, với ít nhất 50% lỗ mở. Tiết kiệm năng lượng

Giảm ô nhiễm môi trường:

Giảm thời gian tìm kiếm chỗ đỗ xe, phương tiện hạn chế di chuyển không cần thiết. Nồng độ các chất khí độc hại và bụi trong không khí xung quanh phải tuân thủ theo TCVN 5937 : 2005 và TCVN 5938 : 2005.